Կրթությունը չի իրականացվում միայն դասագրքերով ու դասարաններում: Այն տարածվում է մեզ շրջապատող աշխարհի հետազոտման վրա, որը ներառում է մեր պատմության, մշակույթի և հոգևորության ըմբռնումը: Փորձառական ուսուցման այս ոգով՝«Այբ» դպրոցի 11-րդ և 12-րդ դասարանների աշակերտները բովանդակալից ուխտագնացություններ կատարեցին դեպի պատմական ու մշակութային վայրեր և այցելեցին հոգևոր կենտրոններ ու եկեղեցիներ: Այս էքսկուրսիաները թույլ տվեցին նրանց կապվել իրենց արմատների հետ, խորացնել իրենց ժառանգության ըմբռնումը և զգալ այն խոր հոգևորությունը, որն ընկած է իրենց մշակույթի հիմքում:
11-րդ դասարանի աշակերտները մեկնեցին հիշարժան ճամփորդության դեպի Հառիճավանք, Լմբատավանք և Մաստարա։ Այս վայրերը ոչ միայն հարուստ են պատմական նշանակությամբ, այլև խորապես կապված են Հայաստանի հոգևոր ժառանգության հետ:
Հառիճավանքը (նախկինում նաև՝ Ղփչաղավանք) հնագույն միջնադարյան վանական համալիր է Հայաստանում։ Ամենահին շինությունը 7-րդ դարում կառուցված Ս. Գրիգոր եկեղեցին է։ Նրան կից կան 13-րդ դարում կառուցված երկհարկանի աղոթարաններ։ Վանքի գլխավոր եկեղեցին կառուցվել է Զաքարե և Իվանե եղբայրների հրամանով 1201 թվականին, այն խաչաձև գմբեթավոր մեծաչափ կառույց է։
Լմբատավանքը (Լմպատի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին) գտնվում է Շիրակի մարզի Արթիկ քաղաքից հարավ-արևմուտք: Պատմական տարեգրություններում չի պահպանվել որևէ տեղեկություն եկեղեցու շինարարության վերաբերյալ, բայց հնագիտական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ այն կառուցվել է VI-VII դդ.: Սրբատաշ տուֆից կառուցված եկեղեցին փոքր խաչաձև գմբեթավոր կառույց է՝ ութանիստ թմբուկով: Դիտարժան ճարտարապետական տարրերից են առանց լուսամուտի գլխավոր խորանը (ներկայիս բացվածքն ավելացվել է ավելի ուշ), հարավային և հյուսիսային թևերը՝ ուղղանկյուն հատակագծով, և կամարները: Պահպանվել են արձանագրություններ, որոնց համաձայն՝ գմբեթը վերանորոգվել է X դարում: Լմբատավանքի գլխավոր մշակութային արժեքը ինքնատիպ որմնանկարների պահպանված հատվածներն են: Ս. Ստեփանոս եկեղեցու որմնանկարները (VII դ.) վաղ քրիստոնեության հայկական մոնումենտալ գեղանկարչության վառ օրինակներից են:
Մաստարա. պատմությամբ և հոգևորությամբ թաթախված այս գյուղը աշակերտների ուխտագնացության հաջորդ
հանգրվանն էր: Մաստարան հայտնի է իր հնագույն եկեղեցիներով և կենսունակ մշակութային ժառանգությամբ: Աշակերտներն ուսումնասիրեցին Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին, որը շրջանի կարևորագույն տեսարժան վայրերից մեկն է:
Իսկ 12-րդ դասարանի աշակերտներն ուխտագնացության մեկնեցին Ապարանի Սուրբ Խաչ եկեղեցի։ Այս հոգեւոր կենտրոնն իր վեհ ներկայությամբ վկայությունն է հայ ժողովրդի մնայուն հավատքի։ Ապարանի սրբավայրին կից Սուրբ Խաչ եկեղեցին շրջապատված է նաև այլ սրբազան կառույցներով, այդ թվում՝ Սուրբ Պողոս Պետրոս եկեղեցով և Սուրբ Վարդան մատուռով։
Ապարանի Սուրբ Խաչ եկեղեցին հայտնի է նաև որպես Քասախի բազիլիկա: Սուրբ Խաչը վաղ միջնադարյան կառույց է և այաստանի ամենահին եկեղեցիներից մեկն է: Մասնագետները եկեղեցին թվագրում են մոտ 4-5-րդ դարերով: Այդ դարաշրջանը համարվում է քրիստոնեական հավատքի ընդունման արշալույսը Հայաստանում: Իսկզբանե բազիլիկան գտնվում էր Արշակունիների արքայատոհմի կողմից վերահսկվող տարածքում: Կառույցը մասամբ վերականգնվել է 1877 թ:
Զովունու Պողոս-Պետրոս եկեղեցի․ կառուցվել է 5-րդ դարի առաջին կեսին՝ բազիլիկ հատակագծով։ 5-րդ դարի վերջին կամ 6-րդի սկզբին Գրիգոր Գնթունի իշխանը տաճարը վերակառուցել է որպես ներսից պայտաձև և դրսից ուղղանկյուն խորանով գմբեթավոր եկեղեցի՝ երկայնական պատերին հզոր գմբեթակիր որմնամույթեր կցելով։
Զովունու Պողոս-Պետրոս եկեղեցին հայ ճարտարապետության մեջ եկեղեցական շենքի նոր տիպի՝ գմբեթավոր դահլիճի առաջին օրինակն է։ Պողոս-Պետրոս եկեղեցին վերանորոգվել է 1896-ին, քարե կտուրի փոխարեն ծածկվել փայտով։ 20-րդ դարում քանդվել են եկեղեցու ծածկը և հարավային պատը։
Ս. Վարդան մատուռ. կառուցվել է 4-5-րդ դարերում, սակայն մեզ հասել 1857 թ.-ի վերանորոգումով, որի ժամանակ արվել են հավելումներ ալափարսեցի (այլաբերցի) մեծահարուստ Ավետիս Մելիք-Բադալյանի նախաձեռնությամբ։ Ալափարս գաղթած Խոյեցիները ըստ ավանդության իրենց հետ բերում են Ավարայրի դաշտում Վարդան Մամիկոնյանի արյամբ ներկված, սրբացված երկու սև քար, որոնցից մեկը պահ տալիս Երևանի Պողոս-Պետրոս եկեղեցում, մյուսն էլ դառնում է Ս. Վարդան եկեղեցու հիմնաքարը։ Նրանք այդպիսի մի քար էլ թողած են լինում իրենց հայրենի բնակավայրում, որը նույնպես ուխտատեղի է։
«Այբ» դպրոցի 11-րդ և 12-րդ դասարանների աշակերտների այս կրթական ուխտագնացությունները ինքնաբացահայտման և մշակութային խորասուզման ճամփորդություններ էին:
Կիսվել